احکام ایه های سجده دار

اگر آیات سجده را از ضبط صوت ، رادیو و تلویزیون بشنود در صورتی كه برنامه بصورت زنده و مستقیم پخش نشود ، سجده واجب نیست

1) اگر انسان آیه سجده را بخواند یا گوش دهد بعد از تمام شدن آیه باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد، هر وقت که یادش آمد باید سجده کند.[4]

2) اگر كسی تلاوت آیه سجده را گوش دهد و خود نیز بخواند، باید دو سجده انجام دهد.[5]

توضیح: بنابراین در جلسات قرآن كه معمولاً یك نفر با صدای بلند تلاوت و دیگران با تلاوت از روی قرآن قاری را همراهی می نمایند ، هنگام تلاوت آیه سجده ، دو بار باید سجده نمود اما اگر بدون اختیار تلاوت دیگری بگوش او برسد ، تكلیف فرد شنونده با توجه به اختلاف فتوایی كه در مسأله قبل بیان شد مشخص می شود.

3) در غیر نماز، اگر در حال سجده آیه را بخواند یا گوش دهد باید سر از سجده بردارد و دوباره سجده کند.[6]

4) اگر آیات سجده را از ضبط صوت ، رادیو و تلویزیون بشنود در صورتی كه برنامه بصورت زنده و مستقیم پخش نشود ، سجده واجب نیست.[7]

5) برای کسی که بعد از مسّ میّت، غسل نکرده خواندن سوره‌هایی که سجده واجب دارد مانعی ندارد.[8]

6) خواندن یا گوش کردن به تمام آیه سبب وجوب سجده می‌شود بنابراین با خواندن مقداری از آیه سجده، سجده واجب نمی‌شود.[9]

7) در سجده واجب قرآن نمی‌شود بر چیزهایِ خوراکی و پوشاکی سجده کرد.[10] ولی رعایت شرایطی مانند رو به قبله بودن ، داشتن وضو لازم نیست.

8) در سجده قرآن، گذاشتن پیشانی به قصد سجده بر زمین، گرچه ذکر نگوید، کافی است.[11]

9) در سجده واجب قرآن باید طوری عمل کند که بگویند سجده کرد.[12] (یعنی نیّت و صورت ظاهری سجده را رعایت نماید.)

10) افرادیكه غسل واجب بر عهده آنهاست چنانچه آیه سجده را تلاوت كرده و یا بشنوند می توانند بدون غسل ، سجده كنند.[13]

11) گفتن ذکر در هنگام سجده واجب قرآن ، مستحب است و بهتر است بگوید:

«لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ حَقًّا حَقًّا ، لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ اِیماناً وَ تَصْدِیقاً ، لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ عُبُودِیَّةً وَ رِقًّا سَجَدْتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقًّا لا مُستَنْکِفاً وَ لا مُسْتَکْبِراً ، بَلْ أَنَا عَبْدٌ ذَلِیلٌ ضَعِیفٌ خائِفٌ مُسْتَجِیرٌ»[14]

ترجمه: هیچ معبودی نیست جز خداوند (و این مطلب) حقیقتی كامل است ، هیچ معبودی نیست جز خداوند (و این مطلب) از روی ایمان و تصدیق است ، هیچ معبودی نیست جز خداوند (و این مطلب) از روی عبودیت و بندگی است ، پروردگارا برای تو از روی عبودیت و بندگی سجده می كنم و نه با حالت سرپیچی و نه متكبرانه ، چرا كه من بنده ذلیل ، ناتوان ، هراسان و پناهنده تو هستم.

12) خواندن سوره ای كه سجده واجب دارد بر جنب حرام است (حتی اگر یك كلمه از این چهار سوره را هم بخواند حرام است)[15]

نكته: پس از تلاوت یازده آیه از آیات قرآن كریم سجده نمودن برای قاری و شنونده مستحب است. آن آیات عبارتند از: 1) آیه آخر سوره اعراف. 2) آیه 15 سوره رعد. 3) آیه 48 سوره نحل. 4) آیه 107 سوره اسرا. 5) آیه 58 سوره مریم. 6) آیه 18 سوره حج. 7) آیه 77 سوره حج. 8) آیه 60 سوره فرقان. 9) آیه 25 سوره نمل. 10) آیه 24 سوره صاد. 11) آیه 21 سوره انشقاق.[16]

قرائت سُوَر عزائم در نماز

1) در نمازهای واجب می توان پس از حمد تمامی سوره های قرآن غیر از سوره های سجده دار یا عزائم را قرائت كرد ولی اگر یکی از چهار سوره سجده‌دار را عمداً بخواند نماز باطل است.[17]

2) اگر اشتباهاً مشغول خواندنِ سوره‌ای شود که سجده واجب دارد چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد باید آن سوره را رها کند و سوره دیگری بخواند و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد باید در بین نماز بنابر احتیاط واجب با اشاره سجده کند و به همان سوره که خوانده اکتفا کند.[18]

3) اگر در نماز آیه سجده را بشنود و با اشاره سجده کند نمازش صحیح است.[19]